Karbon Ayak İzi Beyanı Zorunluluğu Geliyor: 2026’da Sizi Bekleyen Yeni Yükümlülükler
Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) kapsamındaki adımlarına paralel olarak, Türkiye’de de 2026 yılı itibarıyla karbon ayak izi beyanı zorunluluğu gündemde. Bu düzenleme, yalnızca büyük sanayi kuruluşlarını değil, tedarik zincirinde yer alan KOBİ’leri de doğrudan etkileyecek.
1. Neden Zorunlu Hale Geliyor?
AB, 1 Ocak 2026’dan itibaren karbon yoğun sektörlerden ithal edilen ürünlerde karbon vergisi uygulamaya başlayacak. Türkiye, AB’nin en büyük ticaret partnerlerinden biri olduğundan, uyum mevzuatı çıkarmak zorunda kalacak. Bu nedenle, ihracat yapan ya da AB’li müşterilere tedarik sağlayan tüm firmalar karbon ayak izi raporlarını sunmakla yükümlü olacak.
2. Kapsama Giren Sektörler
İlk etapta aşağıdaki sektörler öncelikli olacak:
- Demir-çelik
- Alüminyum
- Çimento
- Elektrik
- Gübre
- Hidrojen
Ancak tedarik zinciri etkisiyle, bu sektörlere hammadde, yarı mamul veya hizmet sağlayan KOBİ’ler de raporlama zincirine dahil edilecek.
3. Uyum Sağlamayanları Bekleyen Riskler
-
İhracat kaybı: AB müşterilerinin sizden alım yapmaması
-
Ek maliyet: Gümrükte karbon vergisi yükü
-
İtibar kaybı: Sürdürülebilirlik kriterlerini karşılamayan markaların müşteri gözünde değer kaybetmesi
4. Şirketlerin Bugünden Atabileceği Adımlar
-
Veri Toplama: Elektrik, yakıt, su ve atık verilerini aylık olarak kayda alın.
-
Karbon Hesaplama: ISO 14064 veya GHG Protocol standartlarına uygun raporlama yazılımları kullanın.
-
Enerji Verimliliği Projeleri: Yüksek tüketimli ekipmanları yenileyin.
-
Tedarikçi Denetimi: Tedarik zincirinizdeki karbon verilerini toplamaya başlayın.
5. Erken Hazırlananların Avantajı
Erken hazırlık yapan firmalar:
-
AB pazarında rekabet avantajı sağlar.
-
Sürdürülebilirlik raporlarını pazarlama materyali olarak kullanır.
-
Yatırımcı ve finans kuruluşlarından daha kolay destek alır.
💡 Sonuç:
Karbon ayak izi beyanı yalnızca bir çevre politikası değil, doğrudan ticari rekabet unsurudur. 2026’ya kadar zaman var gibi görünse de, veri toplama ve sistem kurma süreci uzun sürdüğünden, hazırlıklara hemen başlanması gerekir.
